Geluk. Een abstract, maar o zo interessant begrip. We streven het allemaal na, maar hebben vaak geen idee welke route voor ons het beste werkt. Guy van Liemt, directeur van de Erasmus Happiness Economics Research Organisation (EHERO), houdt zich dagelijks bezig met onderzoeken en vraagstukken over geluk. Wij spraken hem over dit intrigerende onderwerp.
“Het is belangrijk om eerst te bepalen wat we bedoelen als we praten over geluk. Want het concept heeft verschillende invullingen. Zo denken sommige mensen dat geluk alleen draait om genieten. Om het moment. Denk aan een goed glas wijn, een fijn nummer op de radio. Maar al dit soort genotsmomentjes zijn tijdelijk en hebben betrekking op slechts een deel van je leven. Wij doelen juist op een duurzame vorm van geluk: levensvoldoening, ofwel de kwaliteit van leven. Dit is ook hoe we geluk bij EHERO benaderen.”
Eigen recept
“Dit type geluk roept al snel vragen op bij mensen. ‘Hoe bereik ik het?’ ‘Wat kan ik zelf doen?’ Niet makkelijk te beantwoorden. Er bestaat geen geluksgids die op iedereen van toepassing is. Waar het om gaat, is dat je voor jezelf uitvindt wat voor jou werkt. Wat jouw recept is. En daarbij accepteren dat dit vandaag anders is dan over pakweg vijf jaar. Dit recept wordt namelijk steeds beïnvloed door je eigen ontwikkeling, groei en ervaringen. Om nog maar te zwijgen over alle verschillen in persoonlijkheid. Het heeft dus niet zoveel zin om in hokjes te denken. Het gaat er vooral om dat je je bewust bent van de keuzes die je maakt. En vooral van welke gevolgen dit voor je heeft, want het verwachte nut en het ervaren nut zijn vaak heel verschillende dingen. Je denkt misschien dat je beroemd wil worden, omdat dat je gelukkiger zou maken. Maar maakt dat je ook daadwerkelijk gelukkig?”
Ruimte voor (on)geluk
“Als het gaat om geluk zoeken veel mensen ook naar bepaalde pieken, de zogeheten ‘topervaringen’. En die hebben als kenmerk dat ze telkens groter moeten zijn dan de vorige keer. Zo moet alles steeds extremer, moet het steeds meer prikkelen. En het is onterecht om te denken dat je elke dag maar happy moet zijn. Kwaliteit van leven betekent ook dat er ruimte mag zijn voor ongeluk. Het één bestaat niet zonder het ander. Social media werken in dat opzicht niet altijd mee, zeker in het geval van jongeren. Sociale vergelijking is van alle jaren, maar social media brengen het recht in your face. Soms is dit een stimulans, maar het kan ook een flinke bedreiging vormen. Want onbewust versterkt het een norm en de drang om erbij te horen. En het vereist best wat levensvaardigheden om daar goed mee om te gaan.”
Balans
“Toch kan ik één algemeen aspect noemen dat in elk geval bijdraagt aan levensvoldoening. De balans tussen de verschillende levensdomeinen is namelijk van groot belang. Je kunt bij wijze van spreken ’s avonds in de lampen hangen, maar de volgende ochtend ontspannen met een goed boek of yoga. En dat geldt dus ook voor een ander belangrijk domein: werk. Sommige mensen verliezen zich volledig in hun baan, waardoor ze andere domeinen verwaarlozen. Uiteindelijk komt dit altijd bij je terug. Vandaar ook dat we bij EHERO zeggen: wil je het werkgeluk in je organisatie bevorderen, neem dan de levensvoldoening van je mensen serieus. En niet alleen wat er binnen de muren van kantoor gebeurt. De scheidslijn tussen het werk- en privédomein wordt steeds vloeibaarder.”
Werkgelukkige medewerkers
“Bij EHERO willen we bijdragen aan een groter geluk voor een groter aantal mensen. We ontwikkelen kennis uit eigen onderzoeken en delen die informatie weer met organisaties en overheden. Met die kennis proberen we dus ook het werkgeluk binnen organisaties te bevorderen. Hierbij is één aspect van groot belang: als je echt iets wil veranderen op dit vlak, moet het vanuit de leiding komen. Het ‘waarom’ van het management moet glashelder zijn. En echt gericht op de medewerkers, in plaats van op de aandeelhouder of winst. We denken nog wel eens dat dit op gespannen voet staat met elkaar, maar dat is niet zo. Een organisatie is een samenwerking van mensen. Hebben die het naar hun zin? Dan zie je dit vanzelf terug in productiviteit en verzuim. Maar daarvoor moet je als organisatie eerst zelf je purpose vaststellen. Want uiteindelijk kun je pas goed voor een ander zorgen als je goed voor jezelf zorgt. En pas houden van een ander als je van jezelf houdt.”
